Uit: ‘Druppels uit het verleden’ Ali Amazigh 2013
Ik ging altijd heel vroeg
naar school waardoor ik tijd over had om in Nador rond te lopen. Daar raapte ik
snoeppapiertjes van de grond om mijn tas mee te decoreren. Ik plakte ze vast
met een soort drab dat uit boomschors lekte. Het was net zo sterk als lijm. In
de buurt van de school, naast een boomgaard met vijgenbomen, stond een bank
met grote ijzeren ramen en deuren. Voor de deur stonden bewakers met grote mitrailleurs
de wacht te houden. Ze keken altijd heel boos. Ik zorgde ervoor dat ik niet bij
ze in de buurt kwam, maar ik gluurde wel stiekem naar binnen. Jaloers zag ik
dat ze binnen heel veel geld met hun handen telden. Zelf had ik nooit een cent
te makken. Onderweg naar school kwam de geur van groente en fruit, van vers
gebakken brood mijn richting op. In de winkels zag ik broden gevuld met tonijn
en eieren en flessen cola, maar ik kon helemaal niets kopen. Ik gluurde stiekem
langs ramen en deuren om te kijken of er niet ergens een glas water stond om op te drinken.
Een keer
liep ik met mijn schooltas onder mijn arm op het busstation. Ik meende de
figuur die voor me liep te herkennen. De kleding, de tred, het gezicht. Het was
mijn vader! Hij liep veel sneller dan ik. Ik deed mijn best om hem in te halen.
Was dat nou echt mijn vader of niet? Mijn vader woonde toch in Nederland? Ik
begon te twijfelen. Ik had hem natuurlijk al jaren niet gezien. Zo liep ik een hele
tijd achter hem totdat hij mij in de gaten had. Hij bleef staan en keek mij
aan. Hij lachte naar me. Dat was de bevestiging. Opgetogen liep ik op hem af en
kuste zijn hand. Hij stopte zijn hand in zijn broekzak, haalde een snoepje
tevoorschijn, gaf het aan me en streek met zijn hand over mijn hoofd. Vervolgens
deed ik mijn tas onder mijn arm en rende ik zo hard als ik kon weer terug naar
school. Mijn dag kon niet meer stuk. Mijn vader was teruggekomen uit Nederland!
Ik vertelde het aan alle kinderen. Ik zei dat hij me zelfs een snoepje had
gegeven en dat hij me nog veel meer ging geven als ik éénmaal thuis was. Toen we
uit waren rende ik samen met de andere leerlingen naar buiten. De kinderen
wilden spelen, maar ik had geen tijd. Ik moest snel naar huis. Mijn vader
wachtte immers op me.
Toen ik thuis aankwam trof ik mijn moeder bij de deur aan. Zij was de vloer aan het vegen. Ze zei: ‘Ali, waar was je? Hoe komt het dat je zo laat bent?’ Ik antwoordde: ‘Ik ben er al mam.’ Ze zei: ‘Snel. Je vader is er. Hij wil je graag zien! Hij is binnen. Hij is net teruggekomen uit Nederland. Hij vraag de hele tijd waar je bent. Jij bent ook altijd de hort op. Hij heeft iedereen al gezien behalve jou.’ Mijn hartslag ging omhoog. Ik voelde de rillingen over mijn rug lopen en mijn ogen werden vochtig. Ik wilde huilen, maar ik hield me in. Met een brok in mijn keel zei ik: ‘Oké mam. Ik kom er al aan.’ Mijn vader had me dus niet herkend op het busstation. Met een snik in mijn stem zei ik tegen mijn moeder: ‘Mam, ik heb papa al gezien, hoor. Hij heeft me nog een snoepje gegeven met een plaatje van vier koeien.’ Ze antwoordde lachend: ‘Ja, echt waar? Heb je je vader al in Nador gezien? Hij wil je dolgraag zien. Hij wacht op je.’ Zo nu en dan loop ik ergens en dan herinner ik mij plotseling een dergelijk voorval. Dit soort gebeurtenissen tekenen een mens.
Vertaald uit
het Tamazight en bewerkt door K. Mourigh
Baba idweř dd zeg uliman
Necc tuɣa řebda traḥeɣ zic ɣar temziyda s uyenni i dayi ttzayad řweqt. Uca
ad ssentiɣ ad nnḍeɣ di Nnaḍuṛ da d ddiha, ggureɣ arezzuɣ x řecwaɣed nni
iqarqacen. Řecwaɣeḍ a tuɣa cemmsen daysen ḥalawit. Necc kessiɣ ten ḥima a ten sřesqeɣ
x uqrab inu, uca ggureɣ arezzuɣ x wansu i ɣa nadef ɣar temziyda a nɣar. Uca
ggureɣ da d ddiha di baṛṛa degg wazzay n tini, mani tuɣa ijj n řbanku ařendad
nnes ɣars řekwazi d tewwuṛa n wuzzař acnaw inni n řeḥbes, d mammec i ɣares
tnayen n puliseyyat ɣar tewwuṛt tɛessen s mitrayuṛat, uca necc řebda xezzareɣ. Aqa
xezzareɣ di řbanku nni ɣar daxeř mani ḥessben s ufus nnsen aṭṭas n tmenyat mebřa
macinat. Uca ggureɣ tennḍeɣ x wansu i dd ɣa yasen imeḥḍaren x wansu i ɣa yeqqaṛqeb
wanina n temziyda ḥima a nadef a nɣar. Uca aqa xezzareɣ ma usin dd imeḥḍaren ma
ɛad war dd usin. Ma udfen ma ɛad war udifen. Uca ggureɣ s uqṛab inu sadu
taddext inu da d diha di paṛada nni n řkiṛan.
Řefwaḥ n tteffaḥ d řefwaḥ n lbanan itegg dayi imezran. Řefwaḥ n qawit d řefwaḥ n bastili zegg ufaṛṛan ttas dd ɣari teṭṭaw, d buqadyut s watun d tmedjařin d tzeyyatin n bibsi ḍeḥḥcent idd ɣari. Necc war ɣari mizi ɣa sɣeɣ uřa d ijj n bukadyu n watun, uca ggureɣ ssajjiɣ zi tewwuṛa d řekwazi n řeqhawi ḥadar war ttifeɣ niɣ war twiřiɣ ca n wezyen n řkas n waman a t ssweɣ. Uca ggureɣ arezzuɣ x min ɣa yafeɣ, uca ad twařiɣ baba s imant nnes iggur x iḍaren nnes di paṛada. Traddafeɣ t, necc xezzareɣ dayes tḥeqqaqeɣ ma d netta nican niɣ war dji d netta. Ma d baba niɣ war dji d baba, maca tuɣa ssneɣ baba belli aqa t degg uḷiman. Maca necc aṭṭas n iseggwusa war t ẓṛiɣ, maca ɛeqřeɣ xas belli d baba nican. Uca ggureɣ awarn as třaddafeɣ t manis ma i yekka. Ař mani twařiɣ baba idjehm ayi belli třaddafeɣ t, uca ibedd ixezzar dayi. Ruḥeɣ ɣares, ggureɣ tazzřeɣ ssudmeɣ as fus, uca baba igga fus nnes di jjib nnes ikkes d ict tḥalawit uɣi. Iwc ay tt, issḥinb ayi, issekk fus nnes x uzedjif inu. Uca ruḥeɣ ggureɣ tazzřeɣ s uqrab inu adu taddext inu, ɣar temziyda ḥima ad ɣareɣ řami i dd ɣa ffɣeɣ zi tɣuṛi. Necc d imeḥḍaren nni i ked qqaṛeɣ neffeɣ dd neggur ntazzeř. Ca zzaysen isɣuyyu, ca zzaysen itṣeffar. Uca nemṣafad, nemfarrag mkuř ijjen manis ikka ad yareggweḥ.
Necc usiɣ dd ggureɣ tazzřeɣ s uqrab inu adu taddext inu war beddeɣ ař mani udseɣ taddart nneɣ, uca xzareɣ ammu d wammu, twařiɣ yemma ɣa tfaṛṛed, ttgeffeḍ ɣar tewwuṛt n teddart nneɣ. Uca ad ayi dd ttwařa yemma ggureɣ dd ad aṛeggwḥeɣ, ad ayi dd třaɣa: ‘A Ɛři inu a Ɛři inu manic ttuɣa, mani a mmi? Mayemmi i tɛeḍřeḍ qaɛ anict uya?’ Nniɣ as: ‘Necc qa usiɣ dd a yemma qa usiɣ dd. Mayemmi?’ Tenna ayi yemma: ‘Uyur deɣya ɣar babac ḥima a c iẓaṛ. Aqa t da di taddart yareggweḥ dd zegg uḷiman. Iwa uyur deɣya, azzeř, maca azzeř, babac qa itseqsa xak. Ayetmac maṛṛa iẓṛ iten. Teqqimed ɣa cekk a Ɛri inu ɛad war c iẓṛi. Řebda aqa tsuḥed.’ Nniɣ as: ‘Waxxa yemma aqa usiɣ dd ad ẓaṛeɣ baba.’ Uca din i ssneɣ belli baba war dayi iɛqiř ca řami i t ẓṛiɣ di paṛada n Nnaḍuṛ. Uca nniɣ as i yemma: ‘A yemma aqa necc qa ẓṛiɣ baba qaɛ d amezwar xawem.’ Yewc ayi ict tḥalawit uɣi zi tinni min di yedja arebɛa n tfunasin. Tenna ayi: ‘Ammu i tennid a mmi, nican teẓṛid babac di Nnaḍuṛ?’ Nniɣ as: ‘Wah a yemma, necc qa ẓṛiɣ baba qaɛ xawem d amezwar.’ Tenna ayi yemma: ‘Qa babac netta aqa t ɣar itseqsa xak, aqa itṛaja ɣark ḥima a c iẓaṛ.’ Uca řextu řextu ggureɣ weḥdi weḥdi, txaṛṛseɣ di ddegg a n tmesřayin d ddegga n tudunin itemsaran di tudart a. Tudunin a tɣimant degg wuř inu d yixf inu, war tmettint war meḥḥint war twittunt anict ɣa kkeɣ necc ddareɣ di ddunect a.
Řefwaḥ n tteffaḥ d řefwaḥ n lbanan itegg dayi imezran. Řefwaḥ n qawit d řefwaḥ n bastili zegg ufaṛṛan ttas dd ɣari teṭṭaw, d buqadyut s watun d tmedjařin d tzeyyatin n bibsi ḍeḥḥcent idd ɣari. Necc war ɣari mizi ɣa sɣeɣ uřa d ijj n bukadyu n watun, uca ggureɣ ssajjiɣ zi tewwuṛa d řekwazi n řeqhawi ḥadar war ttifeɣ niɣ war twiřiɣ ca n wezyen n řkas n waman a t ssweɣ. Uca ggureɣ arezzuɣ x min ɣa yafeɣ, uca ad twařiɣ baba s imant nnes iggur x iḍaren nnes di paṛada. Traddafeɣ t, necc xezzareɣ dayes tḥeqqaqeɣ ma d netta nican niɣ war dji d netta. Ma d baba niɣ war dji d baba, maca tuɣa ssneɣ baba belli aqa t degg uḷiman. Maca necc aṭṭas n iseggwusa war t ẓṛiɣ, maca ɛeqřeɣ xas belli d baba nican. Uca ggureɣ awarn as třaddafeɣ t manis ma i yekka. Ař mani twařiɣ baba idjehm ayi belli třaddafeɣ t, uca ibedd ixezzar dayi. Ruḥeɣ ɣares, ggureɣ tazzřeɣ ssudmeɣ as fus, uca baba igga fus nnes di jjib nnes ikkes d ict tḥalawit uɣi. Iwc ay tt, issḥinb ayi, issekk fus nnes x uzedjif inu. Uca ruḥeɣ ggureɣ tazzřeɣ s uqrab inu adu taddext inu, ɣar temziyda ḥima ad ɣareɣ řami i dd ɣa ffɣeɣ zi tɣuṛi. Necc d imeḥḍaren nni i ked qqaṛeɣ neffeɣ dd neggur ntazzeř. Ca zzaysen isɣuyyu, ca zzaysen itṣeffar. Uca nemṣafad, nemfarrag mkuř ijjen manis ikka ad yareggweḥ.
Necc usiɣ dd ggureɣ tazzřeɣ s uqrab inu adu taddext inu war beddeɣ ař mani udseɣ taddart nneɣ, uca xzareɣ ammu d wammu, twařiɣ yemma ɣa tfaṛṛed, ttgeffeḍ ɣar tewwuṛt n teddart nneɣ. Uca ad ayi dd ttwařa yemma ggureɣ dd ad aṛeggwḥeɣ, ad ayi dd třaɣa: ‘A Ɛři inu a Ɛři inu manic ttuɣa, mani a mmi? Mayemmi i tɛeḍřeḍ qaɛ anict uya?’ Nniɣ as: ‘Necc qa usiɣ dd a yemma qa usiɣ dd. Mayemmi?’ Tenna ayi yemma: ‘Uyur deɣya ɣar babac ḥima a c iẓaṛ. Aqa t da di taddart yareggweḥ dd zegg uḷiman. Iwa uyur deɣya, azzeř, maca azzeř, babac qa itseqsa xak. Ayetmac maṛṛa iẓṛ iten. Teqqimed ɣa cekk a Ɛri inu ɛad war c iẓṛi. Řebda aqa tsuḥed.’ Nniɣ as: ‘Waxxa yemma aqa usiɣ dd ad ẓaṛeɣ baba.’ Uca din i ssneɣ belli baba war dayi iɛqiř ca řami i t ẓṛiɣ di paṛada n Nnaḍuṛ. Uca nniɣ as i yemma: ‘A yemma aqa necc qa ẓṛiɣ baba qaɛ d amezwar xawem.’ Yewc ayi ict tḥalawit uɣi zi tinni min di yedja arebɛa n tfunasin. Tenna ayi: ‘Ammu i tennid a mmi, nican teẓṛid babac di Nnaḍuṛ?’ Nniɣ as: ‘Wah a yemma, necc qa ẓṛiɣ baba qaɛ xawem d amezwar.’ Tenna ayi yemma: ‘Qa babac netta aqa t ɣar itseqsa xak, aqa itṛaja ɣark ḥima a c iẓaṛ.’ Uca řextu řextu ggureɣ weḥdi weḥdi, txaṛṛseɣ di ddegg a n tmesřayin d ddegga n tudunin itemsaran di tudart a. Tudunin a tɣimant degg wuř inu d yixf inu, war tmettint war meḥḥint war twittunt anict ɣa kkeɣ necc ddareɣ di ddunect a.
Reacties
Een reactie posten